Vliegveld Lelystad en Fyra, onkunde maakt wederom ongeloofwaardig
Toen ik in de jaren negentig voor mijn groot vliegbrevet aan het trainen was deed ik dat op vliegveld Lelystad. Een vliegveld midden in de provincie Flevoland omringd door akkers, polders en een groot natuurgebied voor trekvogels vanuit Europa. Een vliegveld op enige afstand van de steden Lelystad, Almere, Dronten en Harderwijk, maar ver vanuit de Randstad. Een vliegveld midden in een leegte voor de dure hobby van de happy few en voor diegenen die graag piloot in de grote luchtvaart willen worden.
Nu Schiphol een besloten barrière gaat overschrijden en verder wenst te groeien, is een oplossing nodig om deze groei op te vangen. Omdat groei van een luchthaven altijd op verzet stuit in verband met geluid, fijnstof en stankoverlast vanuit bewoners van buurtgemeentes en milieugroeperingen moest er een andere oplossing gezocht worden dan Schiphol zelf uit te breiden. Het ligt dan voor de hand om te kijken naar een vliegveld dat geen of minimale overlast voor omwonenden zou geven.
Omdat vliegveld Lelystad geografisch midden in het niets staat was het een voor de hand liggende keuze om voor vliegveld Lelystad te kiezen. Tenminste voor de overheid, want voor betrokkenen was het alles behalve een logische keuze.
De laatste ontwikkelingen over vliegveld Lelystad zijn de hoog oplopende discussies over de te volgen luchtroutes van straalpassagiersvliegtuigen van of naar luchthaven Lelystad. Vooral de actiegroep hoog Overijssel is zeer succesvol bezig om aandacht te vragen om de luchtroutes te herpositioneren. Sowieso moeten de luchtroutes veel hoger komen te liggen vinden zij. De grootste zorg van deze groep mensen en hun aanhangers is de geluidsoverlast en bijbehorende fijnstof over de natuurgebieden de Veluwe, de Weerribben-Wieden en woonkernen in Overijssel.
De vraag of deze zorg terecht is? Simpelweg omdat deze luchtroutes toch niet gebruikt gaan worden. De luchtvaartmaatschappijen hebben al aangegeven dat ze Lelystad niet gaan gebruiken. Hoe logisch het voor beleidsmakers is om een luchthaven te ontwikkelen ver van de bewoonde wereld, zo volslagen onlogisch is het voor een luchtvaartmaatschappij.
Waar de luchtvaartsector in het verleden nog boven de rest hing en zijn eigen plan kon trekken, is het nu een volwaardige sector die deel uitmaakt van de hedendaagse maatschappij. Vliegen is gewoon geworden en we maken er bijna allemaal gebruik van. Alleen de frequentie waarmee we vliegen is zeer laag. Wil een luchtvaartmaatschappij een stabiele bedrijfsvoering dan is een grote groep reizigers wel noodzakelijk. Omdat de meeste mensen eens per jaar een vliegtuig pakken, moeten luchtvaartmaatschappijen dus uit een groot achterland kunnen putten. Schiphol kan goed functioneren omdat het aan luchtzijde de KLM met een zeer groot netwerk heeft en aan landzijde aansluiting heeft op spoor en snelwegen. De overige vier luchthavens in Nederland kunnen niet tot redelijk putten uit een groot achterland aan landzijde omdat ze onvoldoende aangesloten zijn op snelwegen en helemaal niet op het spoor. Deze luchthavens zijn dan ook niet of redelijk interessant voor luchtvaartmaatschappijen.
Luchthaven Lelystad wordt zo gemaakt dat het aan landzijde niet goed aangesloten kan worden op een groot achterland. De A6 snelweg heeft dan wel een toe en afrit naar het vliegveld, maar reistijden zullen te lang zijn om de luchthaven vanuit het achterland te bereiken. Er komt dan wel een hoogwaardige busverbinding, maar een busverbinding is niet wat een luchthaven interessant maakt voor de luchtvaartmaatschappijen. Immers reistijd blijft te lang en de reis er naar toe oncomfortabel.
Aan luchtzijde worden nu de luchtroutes te laag gemaakt om ander vliegverkeer niet te hinderen. In de regelgeving mag een vliegtuig op ongeveer 1800 meter of lager niet harder dan 450 km/uur vliegen. Een straalmotor moet dan een hoog vermogen leveren om te zorgen dat het vliegtuig niet neerstort. Dat geeft niet alleen geluidsoverlast, maar ook het brandstofverbruik is enorm. Een straalvliegtuig moet heel hoog vliegen om zo min mogelijk brandstof te gebruiken. De luchtroutes die vliegtuigen moeten volgen naar Lelystad zijn te laag met enorme brandstofkosten voor de luchtvaartmaatschappij. Tel daar dan ook bij op dat de openingstijden van de luchthaven te ongunstig zijn voor reizigers, dan wekt het geen verbazing dat luchtvaartmaatschappijen geen interesse hebben.
Natuurlijk kan op termijn misschien wat aan de luchtroutes gedaan worden, maar daar moet internationaal over gepraat worden. Is dat de moeite waard? Geografisch ligt vliegveld Lelystad ongunstig om een groot achterland te bedienen. Ook in de toekomst. Ondanks de “geen interesse” reactie van de luchtvaartmaatschappijen blijft de overheid “verlamd door geen kennis” doorgaan en moet en zou luchthaven Lelystad er komen.
Een herhaling van het Fyra verhaal waar de spoorwegen onvoldoende gehoord en betutteld werden met dramatische gevolgen lijkt dit wederom zich te herhalen bij de ontwikkeling van vliegveld Lelystad…
Wouter van Gessel